Οι έφηβοι είναι πολύ θυμωμένοι. Πώς να διαχειριστούν οι γονείς την εφηβική οργή.
Ο ρόλος του θυμού στην εφηβεία.
Αναλύει ο Νίκος Γιώτας, Κοινωνικός Λειτουργός – Ψυχοθεραπευτής της Γραμμής 115 25 & του Συμβουλευτικού Κέντρου του Μαζί για το Παιδί, εξηγώντας πώς λειτουργεί ως μοχλός αποσυμπίεσης των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι νέοι σε αυτή την ηλικία.
Η εφηβεία είναι η αναπτυξιακή περίοδος ανάμεσα στην παιδική και την ώριμη ηλικία, κατά την οποία συντελούνται μεγάλες αλλαγές σε βιολογικό, ψυχικό και συναισθηματικό επίπεδο, συνοδευόμενες πολλές φορές από αλλαγές στα αντίστοιχα κοινωνικά δεδομένα. Δημιουργούνται συγκρούσεις, αμφισβητούν και απορρίπτουν πράγματα που γνώριζαν και επαναπροσδιορίζονται τα όρια και από τις δύο πλευρές στις σχέσεις τους με τους γονείς .
Γενικότερα, είναι μια περίοδος που βιώνουν έντονα συναισθήματα. Ο θυμός είναι ένας τρόπος για τους εφήβους να επεξεργαστούν τις δικές τους αλλαγές και προκλήσεις και να κατανοήσουν καλύτερα τον εαυτό τους. Ο θυμός είναι ένα υγιές συναίσθημα, που υποδηλώνει δυσκολία στην επεξεργασία. Μέσω του θυμού, ο έφηβος εκδηλώνει τον φόβο, την αγωνία, το άγχος, την απογοήτευση, την ματαίωση, την ντροπή και, πολλές φορές, την ενοχή του για κάτι.
Όταν αισθάνεται ότι δεν κατανοεί και δεν προσφέρεται ο συναισθηματικός χώρος για να εκφράσει, τότε είναι πολύ πιθανό να εμφανιστεί με έναν πιο έντονο τρόπο, ο οποίος, πολλές φορές, μπορεί να τον φέρει σε ρήξη με τους γονείς του και να δημιουργήσει ένα τεταμένο κλίμα στη σχέση τους.
Παράλληλα, λόγω της ιδιομορφίας στον τρόπο που αναπτύσσεται ο εγκέφαλος , μπορεί να παρατηρηθούν τα εξής:
- δυσκολία στο να συγκρατήσουν τα συναισθήματα τους,
- δυσκολία στη συγκέντρωση και στον προγραμματισμό, καθώς και
- αδυναμία στην κριτική σκέψη, να μην σκέφτονται δηλαδή τις αρνητικές ορισμένες πράξεις.
Επίσης, δείχνουν μια προτίμηση σε σωματικές δραστηριότητες και, πιθανόν, σε συμπεριφορές υψηλού κινδύνου, παρόρμησης και πειραματισμού, συμπεριλαμβανομένων των σεξ και της χρήσης ουσιών. Η διαχείριση του θυμού κατά τη διάρκεια της εφηβείας αποτελεί πρόκληση από την πλευρά των γονέων ακριβώς λόγω των αλλαγών που συντελούνται κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου σε σωματικό, ψυχολογικό, συναισθηματικό επίπεδο.
Αρχικά, είναι σημαντικό οι γονείς να μην μπορούν να διατηρούν την ψυχραιμία τους ακόμα κι όταν ο/η έφηβος/η ενδέχεται να είναι εξοργισμένος, καθώς μια έκρηξη των γονέων θα μπορούσε να κλιμακώσει την κατάσταση με το αποτέλεσμα της σύγκρουσης. Επίσης, είναι σημαντικό οι γονείς να στέκονται ως ενεργητικοί ακροατές, ακούγοντας και κατανοώντας αυτό που φέρνει ο/η έφηβος/η, αποφεύγοντας την υποτίμηση της σημασίας των σκέψεων και των συναισθημάτων του/της. Φράσεις όπως «καταλαβαίνω ότι είσαι θυμωμένος, θα ήθελες να μου πεις τι είναι αυτό που σε απασχολεί;» υποδηλώνουν την ύπαρξη ενός ασφαλούς περιβάλλοντος για έκφραση.
Η ανοιχτή επικοινωνία, αφενός διευρύνει τη γνώση του γονέα σε σχέση με το ποια μπορεί να είναι η θυμού, αφετέρου στην έφηβο πηγή του δίνει την αίσθηση ότι ο γονέας είναι διαθέσιμος για επικοινωνία και μοίρασμα. Ωστόσο, είναι σημαντικό οι γονείς να ενισχύουν τις θετικές συμπεριφορές του εφήβου καθώς επίσης και να δίνουν στρατηγικές που θα μπορούσαν να είναι χρήσιμες στην εποικοδομητική διαχείριση του θυμού. Παράλληλα με την κατανόηση και την ενεργητική ακρόαση έχει σημασία οι γονείς να θέτουν σαφή και σταθερά όρια στη συμπεριφορά του παιδιού τους, χωρίς όμως αυτά να είναι αυταρχικά και άκαμπτα.
Τα όρια, όταν τίθενται με σεβασμό και συνέπεια, έχουν αξία γιατί παρέχουν στο παιδί ασφάλεια, σταθερότητα και κατεύθυνση σε μια περίοδο έντονων αλλαγών. Τέλος, οι ουσιώδες δεν αναγνωρίζουν ότι οι γονείς λειτουργούν ως πρότυπα για τον/την έφηβο/η στον τρόπο που διαχειρίζονται τον θυμό τους, καθώς η στάση τους διδάσκει στο παιδί τρόπους έκφρασης και διαχείρισης του θυμού καθώς και τρόπους επίλυσης των συγκρούσεων.
*H Συμβουλευτική Γραμμή 115 25 του Μαζί για το Παιδί βρίσκεται δίπλα σε γονείς, εκπαιδευτικούς και εφήβους, παρέχοντας δωρεάν συμβουλευτική υποστήριξη. Η πανελλαδική «Γραμμή 115 25» του Μαζί για το Παιδί λειτουργεί, από Δευτέρα έως Παρασκευή 9:00-19:00.
Πηγή: ygeiamou